Jonjo Agirre
2023-12-29an, NAIZ.
Dakitenek diote, arrazakeria dela pertsona edo pertsona-talde batek beste batzuekiko erdeinua edo gorrotoa izatea ezaugarri ezberdinak dituelako, hala nola azalaren kolorea, hizkuntza edo jaioterria.
Arrazakeria etnozentrista, berbarako, talde baten ustezko nagusitasun kulturalean oinarrituko litzateke. Talde horrek beste talde batzuk mehatxu kulturaltzat joko lituzke eta berdintasunerako eskubidea ukatu. Nagusi-usteko talde horiek uste dute beren menpean egon behar dutela euren eragin eremuko beste guztiek.
Euskal Herrian, gainera, zapaltzaile españolek eta frantsesek, zapalduoi, euskaldunoi egotzi ohi digute «arrazakeria», eta ekinaren ekinaz, gure arteko askoren burmuinetan ideia hori txertatzea lortu dute… nortzuek eta arrazakerian txapeldun direnek eurek!
Erdal-arrazakeria normalizatuta dago Euskal Herrian, dagoeneko. Gizarte-maila guztietan pairatzen dugu. Adibide asko jar daitezke, dela epaitegietan nahiz poliziekin, dela medikuarenean, izan jatetxe dotoreetan edo auzoko taberna eta denda xumeetan, edonon. Arrazakeria klaseartekoa da, eta euskaldunok pairatzen dugu gizon/emazte zuri goi- eta ertain- klasekoen aldetik bezala, langile xehe edota etorkinen aldetik ere, zurbilak nahiz arrazializatuak izan.
Normalizatuta dagoenez gero, eta soilik gutxiengo batek jasaten dugunez gero (lehen hitza ahal den guztietan egiteko ohitura «txarra» dugunok), Euskal Herriko gizartearen gehiengoak ez du errealitate honen arrastorik ere, usaindu ere ez du egiten; erdaldunek inolaz ere ez, baina euskaldun askok ere ez, ezezagunei euskaraz egiten ez direlako ausartzen edota euskaraz jarduteko ohiturarik ez duten «euskaldunak» direlako.
Arreta apur bat ipiniz gero, erraza da arrazistak ezagutzea baina. Horra lorratz batzuk:
1. Ez dute bizi diren (euskal) herriko jatorrizko hizkuntza ikasteko ahaleginik egiten.
2. Erdaraz jarduteko exijitzen digute ingurukoei.
3. Jarrera zakarra izaten dute makurtzen ez zaizkienekin.
4. Estatuak eman posizioa probesten dute erdara inposatzeko.
5. Zapalduak bailiran jokatzen dute, zapaltzaileak eurak izanik.
6. «Berdintasunaren» izenean «ezberdin» hitz egiten dutenak baztertzen eta zapaltzen dituzte.
7. «Pribilegiatuak» garela leporatzen digute hizkuntza zapalduaren hiztun baztertuoi, gure hizkuntz eskubideak aldarrikatzea otuz gero.
Aipatu bezala, erraza da gure inguruan arrazistak aurkitzea, are errazagoa eremu erdaldunduetan oraindik euskaldunetan baino, baina Euskal Herri osoan dauzkagu ugari, herri zapaldu guztietan bezala. Lehen hitza nonahi eta noiznahi euskaraz egitea aski izan ohi da ustekabean ere agerrarazteko.
