DAVID VALLS
Hizkuntzalaria eta irakaslea.
David Valls hizkuntzalari katalanak Kataluniako Generalitateak egindako azken inkesta soziolinguistikoaren datuak aurkezten dizkigu artikulu honetan. Datuak ez dira onak, eta hizkuntza katalanak azken urteotan duen joera kezkagarria islatzen dute: gainbeherako joera erabileraren datuetan, alegia. Horren arrazoiak eta balizko konponbideak aipatzen ditu Valls-ek NAZIOGINTZArako idatzitako artikulu mamitsu honetan.
Kataluniako Generalitateak bost urtetik behin Biztanleriaren Hizkuntza Erabileren Inkesta (Enquesta...
JUAN INAZIO HARTSUAGA
NAZIOGINTZArentzat idatzitako artikulu honetan, Juan Inazio Hartsuaga antropologo euskaltzaleak “de iure”-ko euskal elebakartasun berri bat sortzeko bi proposamen dakarzkigu.
ATARIKOA:
Kokatuta gauden testuinguru indoeuroparra alde handiz munduko pobreena da hizkuntza-aniztasunari dagokionez. Munduan hedatu eta nagusitu diren zibilizazio indoeuropar guztiak kidetuta ageri zaizkigu (latinoak, germanikoak, eslabiarrak, etab. ), hizkuntzak ordezkatzeko ekinbidean, eta logikoa da beraz, ezarri diren lekuetan, antzinako hizkuntza-aniztasun...
GARI ERLEAGA.
Gaur egungo errealitate sozioekonomiko eta politikoan, beste estatu batzuen menpe dauden lau komunitate nolabait homogeneotan banatuta aurkitzen da euskaldunon aberria. Euskal Autonomia Erkidegoa, Nafarroa, Iparraldea eta sarritan ahaztutako Euskal Diaspora alegia; tamalez, inposatutako mugen eraginagatik, poliki-poliki aldenduz doaz. Zatiketa horrez gain, euskal gizarte heterogeneoaren ideologia anitzak kontuan hartzen badira, hainbat ikur, ikurrina eta bandera itxuraz erabat desberdin plazaratzen...
DIONISIO AMUNDARAIN.
Espainian hauteskundeak antolatu dituzte uztailaren 23rako. Gu ere, euskaldunok, nahastu gaituzte, beste behin, beren nahasmenduan.
Harrigarria gertatzen zait ikustea, aipatu hauteskunde horietako kanpaina, nola ageri den garatzen, ardazturik, Euskal Herrian ere, Feijóo ala Sánchez delakoan. Bai, kanpainaren muina, Euskal Herrian ere, horrela oihukatzen dute, batzuek eta besteek. Ez PSOEk bakarrik. Ez PPk bakarrik. Bi hauek harro sentitzen dira, Euskal...
PAKO SUDUPE
Oraindik ez da erabat amaitu askapen nazional eta sozialaren aldeko guduaren aroa, ez baitute amaiarazi nahi, ez indar espainolek, ez eta haien laguntzaile baliagarria eta leiala den hemengo alderdi autonomista-federalistak ere. Madrildik presoen gaineko mendeku judizialekin jarraitu nahi dute epaile neofrankistek, eta hemengo unionistek, bereziki PPk-PSEk eta PNVk halaber, etekin politikoa ateratzen jarraitu nahi dute, zoru etikoaren mantra...
ALAN SANDRY.
Swansea University (Gales/Cymru).
Uste da Galesa - Cymraeg - Europako bigarren hizkuntzarik zaharrena dela, euskararen ondoren, eta bere jatorria gutxienez 3.000 urtekoa dela. Galesko, Ingalaterrako mendebaldeko eskualdeetako, Cumbriako (Lakuen Barrutia) eta Eskoziako hegoaldeko biztanleek hitz egiten zuten; Edinburgo eta Glasgow eremu gales-hiztunak izan ziren.
Gales Ingalaterrak anexionatu zuen 1282an, eta 1536ko Batasun Aktaren ondoren, galesa debekatu egin zen administrazioan, eta...
XABIER IRUJO
Historialaria. Nevadako Unibertsitateko Euskal Ikergunea.
Euskal errepublikaren proiektu politikoa ez da berria euskaldunon artean. Izan ere, askatasunaren galerari dagokio eta askatasunaren galeraren ondorioa da. Proiektu politikoa izateaz gain, gure arbasoen eskutik jaso dugun ondare kulturala ere bada.
Euskal herrietan independentziaren aldeko aldarrikapena euskal estatuen askatasun politikoaren galerari lotuta dago eta berezkoa zaio. Horregatik, independentziaren defentsa Frantziako Asanblea Nazionalak Nafarroako, Lapurdiko...
SHONA McALPINE.
ICEC erakundearen Eskoziako ordezkaria.
Eskoziako gaelikoa eta ingelesa oso desberdinak dira hizkuntzaren ikuspegitik. Irlandako gaelikoarekin eta galesarekin harreman estua duen hizkuntza zelta da Eskoziako gaelikoa. Eskoziako landa-eremuko hizkuntza nagusia izan zen XVII. mendearen hasierara arte. 1603an, Koroen Batasunarekin, Eskoziak estatu independente izaten jarraitu zuenean, baina monarkia bateratu batekin (errege eskoziarra Ingalaterrako errege ere bihurtu eta Gortea Londresera eraman zuenean),...
ELIN HAF GRUFFYDD JONES.
Prifysgol Cymru-Galesko Unibertsitatea.
ELEN-eko presidentea (https://elen.ngo/).
NAZIOGINTZA Taldeak gurea bezalako estaturik gabeko beste nazio batzuen hizkuntza-borroka jakitera eman nahi du. Horretarako, eredu batzuk aztertuko ditugu abian jarri dugun artikulu sorta baten bidez. Galeseko, Kataluniako, Quebeceko eta Flandriako kasuak zuei azaltzeko asmoa dugu.
Elin Haf Gruffydd Jones irakasleak eta ELEN-eko presidenteak NAZIOGINTZArako propio idatzitako lehenengo artikulu honetan Galesko kasua ezagutuko...
MIKEL URKOLA ELIZEGI
1966. urtean Nazio Batuen Erakundeak Nazioartean eragina duten bi Itun garrantzitsu aldarrikatu zituen: a) Eskubide Zibil eta Politikoak jorratzen dituena, 53 artikulu dituena; eta b) Eskubide Ekonomiko, Sozial eta Kulturalak finkatzen dituena, 31 artikulu dauzkana. Bada, 1977. urtean espainiar estatuak bi itun horiek onartu eta orduko Espainiako Errege Juan Carlos I-ak biak izenpetu zituen. Bi itun horiek...
