MIKEL URKOLA ELEIZEGI.
Mikel Urkola hainbat liburu idatzi duen unibertsitate irakasle jubilatua da. Mikelen abiapuntua da gu Herri bat garela eta Herria garelako euskaldunok (eta katalanek) nazioarteko hitzarmenen arabera autodeterminazio eskubidea dugula. Hori dela eta artikulu honetan Espainiako Estatua salatu nahi du, frogatuz, sinatu dituen nazioarteko itunak ez dituela errespetatzen.
Herrien Autodeterminazioari buruz esan ohi direnak, Autodeterminazio eskubidea ez dugula, alegia, mila gezurrez inguraturik zabaltzen direnez, dokumentu honetan, Espainiako Estatuak, ofizialtasun maila gorenean, Herrien Autodeterminazioa nola onartu zuen gogoratzea nahi izan dut. Horretarako, inongo faltsutze-susmorik izan ez dadin, espainiar legeen aipamenak ez ditut euskaratu nahi izan eta dokumentuaren jatorrizko hizkuntzan, gazteleraz, jarri nahi izan ditut. Gero ikusiko dugunez, Herrien Autodeterminaziorako Eskubidea jasotzen duen Nazio Batuen Hitzarmena Espainiako Estatuaren aginte-maila gorenekoek izenpetu eta onartu zuten. Praktikan, baina, haren edukia ukatzen dute. Eta espainiar Estatuan hain garrantzitsua den dokumentuaren edukia ukatu, ez dela existitzen esan, gezurra esan eta desobeditzeak, alderdi inperialisten ustelkeria norainokoa den erakusten digu. Izan ere, azken 40 urteotan, gaztelar alderdiek, inperialista moduan jokatu baitute.
Orduan, Katalunia Herria bada eta autodeterminazio eskubidea ere badu, zer zentzu du erreferenduma antolatu duten katalanei kartzela eta isun ikaragarriak ezartzeak “desobedientzia” akusaziopean? Desobedientzia handiena ez al da 40 urtean zehar Kataluniako eta Euskal Herriko Autodeterminazioa oztopatu eta debekatu dutenena? Zergatik ez dira auziperatzen, hainbeste urtean zehar, Herrien Autodeterminazioa oztopatu eta debekatu duten horiek? Espainiak, 1977an Nazio Batuen Autodeterminaziorako Hitzarmena onartu zuenetik 42 urte pasa dira. Horrek ez al du erakusten Estatua bera, goreneko mailetan, ustelduta dagoela?
Kontuan hartu behar da Espainiako Erregeak, espresuki esanda, onartu eta babesten duela Nazioarteko Eskubide Zibil eta Politikoen Ituna, behean ekarri dudan deklarazioan: “los 53 artículos que integran dicho Pacto Internacional”. Baina onartu bakarrik ez. Gainera, bete eta betearazi egingo dituela esan du: “…. lo apruebo y ratifico, prometiendo cumplirlo, observarlo y hacer que se cumpla y observe puntualmente en todas sus partes”.
Hona hemen, hitzez hitz, Espainiako Estatuak Nazio Batuetan berea egin zuen ituna:
BOLETIN OFICIAL DEL ESTADO 30 de abril 1977. Número 103. pág. 9337.. 10733 INSTRUMENTO de Ratificación de España del Pacto Internacional de Derechos Civiles y Políticos, hecho en Nueva York el 19 de Diciembre de 1966.
JUAN CARLOS I REY DE ESPAÑA
Por cuanto el día 28 de septiembre de 1976, el Plenipotenciario de España, nombrado en buena y debida forma al efecto, firmó en Nueva York el Pacto Internacional de Derechos Civiles y Políticos,
Vistos y examinados los 53 artículos que integran dicho Pacto Internacional,
Oída la Comisión de Asuntos Exteriores de la Cortes Españolas, en cumplimiento de lo prevenido en el artículo 14 de su Ley Constitutiva,
Vengo en aprobar y ratificar cuanto en él se dispone, como en virtud del presente lo apruebo y ratifico, prometiendo cumplirlo, observarlo y hacer que se cumpla y observe puntualmente en todas sus partes, a cuyo fin, para su mayor validación y firmeza, mando expedir este Instrumento de Ratificación, firmado por Mí, debidamente sellado y refrendado por el infraescrito Ministro de Asuntos Exteriores.
Dado en Madrid a trece de abril de mil novecientos setenta y siete.
JUAN CARLOS
El Ministro de Asuntos Exteriores,
MARCELINO OREJA AGUIRRE.
Itzulpena:
Espainiako ahalguztidunak, horretarako behar bezala eta egoki izendatuak, 1976ko irailaren 28an, Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Ituna New Yorken sinatu zuenez,
Nazioarteko Itun hori osatzen duten 53 artikuluak ikusi eta aztertu ondoren,
Espainiako Gorteetako Kanpo Arazoetarako Batzordeari entzun ondoren, haren Eraketa Legearen 14. Artikuluak aurreikusten duena betez,
Bertan xedatzen dena onartu eta berresten dut eta, horren arabera, onetsi eta berretsi egiten dut, bete eta gordeko dudala agintzen dut, eta bere arlo guztietan gordearaziko eta betearaziko dudala agintzen dut. Horretarako, ahalik eta baliozkoena eta irmoena izan dadin, Berrespen-lanabes hau luzatzeko agindua ematen dut, nik sinatua eta behar bezala zigilatua eta azpian azaltzen den Kanpo Arazoetarako Ministroak berretsia.
Madrilen emana, mila bederatziehun eta hirurogeita hamazazpiko apirilaren hamahiruan.
JUAN CARLOS
Kanpo Arazoetarako Ministroa,
MARCELINO OREJA AGUIRRE
PACTO INTERNACIONAL DE DERECHOS CIVILES Y POLÍTICOS DE LA ONU (1966)
Los Estados Partes en el presente Pacto,
Considerando que, conforme a los principios enunciados en la Carta de las Naciones Unidas, la libertad, la justicia y la paz en el mundo tienen por base el reconocimiento de la dignidad inherente a todos los miembros de la familia humana y de sus derechos iguales e inalienables,
Reconociendo que estos derechos se derivan de la dignidad inherente a la persona humana,
Reconociendo que, con arreglo a la Declaración Universal de Derechos Humanos, no puede realizarse el ideal del ser humano libre, en el disfrute de las libertades civiles y políticas y liberado del temor y de la miseria, a menos que se creen condiciones que permitan a cada persona gozar de sus derechos civiles y políticos, tanto como de sus derechos económicos, sociales y culturales,
Considerando que la Carta de las Naciones Unidas impone a los Estados con mayúscula la obligación de promover el respeto universal y efectivo de los derechos y libertades humanos,
Comprendiendo que el individuo, por tener deberes respecto de otros individuos y de la comunidad a que pertenece, tiene la obligación de esforzarse por la consecución y la observancia de los derechos reconocidos en este Pacto,
Convienen en los artículos siguientes:
PARTE I
Artículo I :
- Todos los pueblos tienen el derecho de libre determinación. En virtud de este derecho establecen libremente su condición política y proveen asimismo a su desarrollo económico, social y cultural.
- Todos los pueblos pueden, para sus propios fines, disponer libremente de sus riquezas y recursos naturales sin perjuicio de cualquier obligación derivada de la cooperación económica internacional, basada en el principio de beneficio mutuo y el derecho internacional. En ningún caso podrá privarse a un pueblo de sus propios medios de subsistencia.
- Los Estados Partes en el presente Pacto, incluso los que tienen la responsabilidad de administrar territorios no autónomos y territorios en fideicomiso, promoverán el ejercicio del derecho de libre determinación, y respetarán este derecho de conformidad con las disposiciones de la Carta de las Naciones Unidas.
NBE-REN ESKUBIDE ZIBIL ETA POLITIKOEN NAZIOARTEKO ITUNA (1966)
Itun honetako estatu alderdiek,
Kontuan harturik, Nazio Batuen Gutunean adierazitako printzipioekin bat etorriz,gizaki guztien duintasuna eta eskubideak berberak eta besterenduezinak direla aitortzea munduko askatasunaren, justiziaren eta bakearen oinarri dela,
Aitortuz, eskubide horiek gizakiari dagokion duintasunak eratortzen dituela,
Aitortuz, Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsalaren arabera, ezin dela gauzatu askatasun zibil eta politikoak izateari dagokionez, gizaki askearen ideala, beldurretik eta miseriatik aske den gizakiarena alegia, horretarako baldintzak sortzen ez badira,pertsona bakoitzari ahalbidetzen dizkiotenak baliatzea eskubide zibil eta politikoak, bai eta ekonomia-, gizarte- eta kultura-eskubideak ere.
Kontuan harturik, Nazio Batuen Gutunak estatuei betebeharra ezarri diela, giza eskubideen eta askatasunen errespetu unibertsala eta eragingarria sustatzeko,
Ulerturik, gizabanakoak, beste gizabanako batzuei eta bere erkidegoari begira eginbeharrak izateagatik, ahaleginak egin behar dituela itun honetan aitortutako eskubideak sustatu eta betetzeko,
Hitzartu dute, hurrengo artikuluetan:
Lehenengo Zatia:
Lehenengo Artikulua:
1.- “Herri guztiek daukate autodeterminazio eskubidea. Eskubide hori dela medio, libreki erabakitzen dute beren estatus politikoa eta libreki bilatzen dute beren ekonomia, gizarte eta kulturaren garapena”.
2. “Nazioarteko zuzenbidean eta elkarren mesedetan oinarritutako nazioarteko lankidetza ekonomikotik ondorioztatzen diren betebeharrei iskin egin gabe, herri guztiek libreki erabili ahal dituzte dauzkaten ondare eta baliabide naturalak beren helburuetarako. Inolako kasutan ere ezin zaizkio herri bati kendu biziraupenerako funtsezkoak dituen baliabideak”.
3. “Itun honekin bat egiten duten Estatuek, tartean direla Autogobernu Gabeko Lurraldeak eta Fideikomisoak administratzeko ardura dutenak, autodeterminazio eskubidea bultzatuko dute, eta eskubide hori errespetatuko dute, Nazio Batuen Gutunarekin bat etorriz.
Desobedientzia krimena eta auzipetzeko gaia baldin bada, nortzuk dira desobeditzaile makurragoak: Herrien Autodeterminazioa defendatzen dutenak ala eskubide hori oztopatu, debekatu eta erasotzen dutenak? Nortzuk auziperatu beharko lituzkete epaileek?
Bukatzeko, gogoangarria da Espainiako Konstituzioak ere 10,2 artikuluan, inplizituki, goian aipaturiko Nazio Batuen Hitzarmena, onartzen duela. Ez da ahaztu behar, idazkitxo honetara ekarri dugun Nazio Batuetako Hitzarmen hori, Espainiak 1977ko apirilean izenpetu zuela. Hau da, Konstituzioa baino urte eta erdi lehenago. Beraz, Konstituzioak Herrien Autodeterminazioa ez duela onartzen esatea, ez da egia. Ikus dezagun artikulu hori jatorrizko hizkuntzan:
Constitución española, Artículo 10., párrafo 2:
- Las normas relativas a los derechos fundamentales y a las libertades que la Constitución reconoce se interpretarán de conformidad con la Declaración Universal de Derechos Humanos y los tratados y acuerdos internacionales sobre las mismas materias ratificados por España.
(Konstituzioak aitortzen dituen oinarrizko eskubideei eta askatasunei buruzko arauak interpretatzeko, kontuan hartuko da Giza Eskubideen Adierazpen Unibertsala, bai eta gai berberen inguruan Espainiak berretsi dituen nazioarteko tratatuak eta itunak ere)
Gainera, Espainiako Konstituzioak, esplizituago, pentsamendu berbera errepikatzen du 96. artikuluan. Ikus dezagun artikulu hori ere jatorrizko hizkuntzan:
Constitución española, Artículo 96, párrafo 1:
1.- Los tratados internacionales válidamente celebrados, una vez publicados oficialmente en España, formarán parte del ordenamiento interno. Sus disposiciones sólo podrán ser derogadas, modificadas o suspendidas en la forma prevista en los propios tratados o de acuerdo con las normas generales del Derecho internacional.
(Baliozkotasunez eginiko nazioarteko itunak Espainian modu ofizialean argitaratu eta gero, barne-antolamenduaren osagai izango dira. Haien xedapenak indargabetu, aldatu edo eteteko, nahitaezkoa da itunetan euretan ezarritako moduan egitea edo nazioarteko zuzenbideko arau orokorrak betetzea)
