MIKEL URKOLA ELEIZEGI.
Mikel Urkola hainbat liburu idatzi duen unibertsitate irakasle jubilatua da. Mikelen abiapuntua da gu Herri bat garela eta Herria garelako euskaldunok (eta katalanek) nazioarteko hitzarmenen arabera autodeterminazio eskubidea dugula. Hori dela eta artikulu honetan Espainiako Estatua salatu nahi du, frogatuz, sinatu dituen nazioarteko itunak ez dituela errespetatzen.
Herrien Autodeterminazioari buruz esan ohi direnak, Autodeterminazio eskubidea ez dugula, alegia,...
Diarmuid Breatnach
Irlandar idazlea.
Sarritan aipatu dugu NAZIOGINTZAn Irlandako "eredu" linguistikoa anti-eredu bat dela euskaldunontzat, gure hizkuntzaren normalizazioa eskuratzeko egin behar ez denaren adibidea. Irlandan estatua lortu zutelako duela 100 urte, baina hizkuntzaren galerarekin batera, Nazioa galdu. Irlandako klase politikoak, salbuespenak salbuespen, ez dio inoiz hizkuntzaren gaiari garrantzirik eman, eta ondorioak begi-bistakoak dira, Irlandako estatua guztiz anglofonoa baita. Diarmuid Breatnach idazle irlandarrak Irlandako...
XABIER LAKARRA BEROITZ.
Argudio praktiko eta ekonomikoez gain, abertzaleok euskal estatua gure nazioaren biziraupena bermatzeko eta gure hizkuntzaren egoera diglosikoari amaiera emateko tresna gisa ere ikusten dugu. Izan ere, euskal errepublikak bestelako estatus juridikoa eta bestelako erabilera praktiko-administratibo eta publikoa eman beharko lizkioke euskarari, lehentasunezko hizkuntza bihurtuz. "Estatu batekin ez dakit euskara salbatuko den, baina estaturik gabe, ziur ezetz" zioen...
ROBIN McALPINE
"COMMON WEAL" Erakundearen Lehendakaria.
Ia bost urte pasatu dira Eskoziak bere autodeterminazio-erreferenduma egin zuenetik, independentistek, ozta-ozta, galdu zutena. Brexit-ak, ordea, aukera berri bat ireki dio Eskoziako mugimendu independentistari, eskoziarrek Europako Batasunean jarraitu nahi dutelako eta lekutan daudelako ingelesen jarrera eurofoboetatik. Azken hilabete hauek manifestazio oso jendetsuak ikusi dituzte Glasgoweko kaleetan independentziaren alde, eta Nicolas Sturgeon lehen ministroak bigarren erreferendum bat...
MIKEL URKOLA ELEIZEGI.
Estatuak asmatu zirenetik, duela 5.000 urte inguru, munduan izan den gaitz politikorik okerrena eta krimen handienak eragin dituena inperialismoa izan da.
Atzo eta gaur. Kontinente guztietan, erlijio batekoak eta bestekoak, batzuetan demokraziaren izenean zein justiziaren izenean, edo beste batzuetan aberriaren izenean, inperialismoak gaitz unibertsalak izan dira. Baina gezurra badirudi ere, krimen horiek izan dira, txalotuenak ere. Inperialistek,...
Jose Inazio Lopez de Luzuriaga Fernandez-en iruzkina
Liburua: "Txillardegiren borroka abertzalea"
Egilea: Pako Sudupe
Elkar Argitaletxeak argitaratuta, Donostia, 2016.
Pako Sudupek Txillardegik berak idatziriko hainbat liburu, artikulu eta pasarte aipatzen dizkigu haren ibilbide politiko eta kulturala ezagutzera emateko. Idatzi horiek berauek ere Txillardegiren garapen pertsonal, kultural eta politikoaren isla dira: 1960ko eta 1970eko hamarkadetako idatzi politikoak dira gehienak; idatzi horietan argi eta garbi...
COLIN NOSWORTHY eta MAIA JONES
"CYMDEITHAS YR IAITH GYMRAEG" Erakundea.
Europan euskararen egoera soziolinguistikoarekin antz gehien duen hizkuntza galesa da. Hala izan da bederen urte luzeetan, egia bada ere, azken boladan, euskarak abantaila atera diola hizkuntza zeltiko horri (agian ofizialtasuna lehenago eskuratu zuelako). Cymdeithas galesaren aldeko erakundearen Colin Nosworthyk eta Maia Jonesek galesaren erradiografia egin diote NAZIOGINTZAri:
"Azken hizkuntza‑erroldak (2011. urtekoak) agerian...
Jose Inazio Lopez de Luzuriaga Fernandez.
Liburua: El iceberg navarro. Euskera y castellano en la Navarra del siglo XVI (Nafar izozmendia. Euskera eta gaztelania XVI. mendeko Nafarroan)
Egilea: Pello J. Monteano Sorbet
Pamiela Argitaletxeak argitaratuta, Arre, 2017
Historia liburu bat idazten dugunean atzera begiratzen dugu gaurko begiradaz. Bista iraganean jarrita dugu baina asmoa gure garaian kokatzen dugu; gure garaian sortzen zaizkigun zalantzak eta...
PAKO SUDUPE.
Monzonek bezala Txillardegik, naziogintzaren arloan, euskarazko kulturaren alde egindakoagatik (euskara batua, eleberriak, antzerkia, abestiak, prentsa-artikuluak) eta era berean politika aldetik, zazpi lurraldez osaturiko euskal errepublika independentearen alde egindakoagatik, irakaspen ederrak eman dizkigute, eta gure atxikimendua eta aitortza merezi dute.
1957an ezagutu zuten elkar aurrez aurre: Txillardegik kontatu zigunez, Telesforo Monzon eta Maria Josefa Ganuzaren Donibane Lohizuneko Mende Berri etxean....
IRATI OLEAGA.
Aurten 15 urte bete dira Espainiako Guardia Zibilak, armak eskuetan, Euskaldunon Egunkaria itxi zuenetik. Munduan euskara hutsez idazten zen egunkari bakarra ezabatu zutenetik. Kazeta ixteaz gain, 10 langile atxilotu, torturatu eta inputatu egin zituzten, terrorismo delitua leporatuta. Hauetako baten alabak bere testigantza gordina azaltzen du hemen.
Urte gogor horietan Euskal Herriak mota guztietako indarkeriak ezagutu zituen. Espainiaren okupazioari erantzuten...
