ANDONI SARRIEGI ESKISABEL.
Goiberriren 397. zk.an (2020-11-20koan), JAKITETIK KALEAN EGITERA erreportajea argitaratu zen Goierriko herriz herriko euskara-ezagutzen datuekin eta herri batzuetako erabilera-neurriekin. Jakitearen eta erabiltzearen inguruan gauza asko esan eta idazten da baina oso gutxi eta oso urri funtsezkorik eta hori azaldu nahi nuke nire herriko datuak, Beasaingoak, hartuta. Beste herri guztietako datuekin ere antzeko azterketak egin litezke banaka-banaka eta...
EDURNE ALEGRIA AIERDI.
Izenburua irakurri ahala liburuaren kutsua edo tonua mingots bezain zorrotza izango dela ohartzen gara, Koldo Izagirreren ohiko estilo berezian. Baina kasu honetan, helburu zehatz bat dauka: euskararen egoera soziolinguistikoa azaltzea historian zehar gaurdaino (liburua 2010ean idatzia da, halere ez du gaurkotasunik galdu). Bide batez, hizkuntzei buruz ditugun uste eta aurreiritzi ustelak uxatuz, gure mintzaira dagokion tokian ezartzen...
MIKEL GALLAIZTEGI
Irakaslea.
Azken boladan ahots batzuek EAEko Hezkuntza-ereduari buruzko beren iritzia eman dute, eta D ereduaren mugak eta gabeziak agerian jarri dituzte, ikasle askok euskararen gutxieneko hizkuntza-gaitasuna lortzen ez dutelako. Baina eredu hori indartu beharrean, ahots horiek hizkuntza-helburuak leuntzea iradokitzen dute, hizkuntza-porrot hori arintzeko. Horren aurrean, Mikel Gallaiztegiren ikuspuntua (eta baita NAZIOGINTZArena ere) guztiz kontrakoa da: euskarazko murgiltze-eredua orokortu eta...
JOSE INAZIO LOPEZ DE LUZURIAGA
Musikologoa. Donostiako kontserbatorioko irakasle jubilatua.
Iruñeko proposamena
2020ko abuztuaren 12an, Iruñean, laurogei bat musikarik Euskal Herri osoko ereserkia Gernikako arbola izan behar lukeela aldarrikatu zuten Julian Gaiarreri egindako monumentuaren aurrean. Berrian jasotzen denez, “nahi dugu berreskuratu gure betikoa izan den kanta, Euskal Herriko ereserkia, 157 urte dituen kanta. Ea politikak batu ez duena musikak eta kulturak batzen...
JOSU ALBERO.
Euskal Wikilarien Kultura Elkartea.
Hizkuntza baten indarra aztertzeko soziolinguistek indize bat aintzakotzat hartzen dute usu: Calvet barometroa. Barometro horrek hizkuntza baten osasuna neurtzen du hainbat parametroren bitartez: hiztunen kopurua, ofizialtasuna, hizkuntza horrek hezkuntza munduan duen pisua, hizkuntza horretan argitarazten diren liburuen kopurua, bere hiztunen ugalkortasun-tasa.… eta wikipedian duen artikuluen kopurua, besteak beste. Zer esanik ez dago barometro horretan ingelesa...
LUKEN ETXABE.
Euskaldunok independentziaz hitz egiten dugunean, burura etortzen zaigun lehenengo nazioa sarritan Irlanda da. Antzeko ezaugarriak izan ditugulako nolabait: bietan hizkuntza gutxitua, bere lurraldea bitan banatuta, talde armatu bat…, eta abar. Baina, Irlanda al dugu adibide garbiena gure nortasuna edo nazioa bermatzeko? Hau da artikulu honetan aztertuko duguna.
Ia 100 urte dira Irlandako hegoaldeak independentzia lortu zuela Britainia Handitik, 1921eko...
ERIC ROULET
Okzitanierazko irakaslea.
Europako estaturik gabeko naziorik handiena da Okzitania, Atlantikotik Mediterraneoraino zabaltzen dena, eta frantziar estatuaren hegoalde osoa hartzeaz gain Italiako zati bat (“Valadas”) eta Espainiako beste bat (Aran) ere badituena.
Okzitaniar lurralde guztien arteko lotura nagusia hizkuntza da. Okzitaniak batasun politikoa inoiz ez izan arren, hizkuntzak nortasun komunaren sentimendua eman die Okzitaniako eskualde ezberdinei, eta baita izena bera Nazioari...
JOXE ARAKAMA LOPEZ DE GEREÑU
Konkista kolonizazioaren abiapuntua da; hau da, konkista da Herri batek duen hizkuntzaz, kulturaz, balioez eta unibertsoarekiko duen ikuspegiaz desjabetzeko prozesuaren hastapena. Kolonizazio egoera pairatzen duen Herria, baina, ez da gelditzen hizkuntza, kultura eta baliorik gabe; izan ere, alderdi horiek guztiak metropoliaren hizkuntzak, kulturak eta balioek ordezkatzen dituzte; beraz, konkista ekintzari mendeko herriaren ordezkatze kulturalak darraio....
JOXE ARAKAMA LOPEZ DE GEREÑUK konkistaren prozesuak eta horiek Euskal Herrian burutu diren moduak aztertzen ditu artikulu honetan, eta hasteko konkistaren definizioa ematen du:
Konkista, era guztietako indarkeriak, engainuak eta amarruak erabiliz gauzatzen den Herri baten azpiratze-ekintza da: talde indartsu batek Herri baten kontra egin dezakeen ekintza kriminalena, gizateriaren kontrako atentatua.
Konkistaren moduak:
Konkista ez da kasu guztietan era berean gauzatzen den ekintza;...
IÑAKI LOPEZ DE LUZURIAGA.
Ez da ondo ezagutzen gure historiako atal adierazgarri hau, eta ez da harritzekoa ere: dudarik gabe, gai deserosoa Espainiako batasun historikoaren totemarentzat. 1794ko abuztuaren 14an, irauli egin zen Hego Euskal Herriko batzar nagusiek ordu arte zeramaten inertzia kontinuista, Gipuzkoak, Getarian bilduta, bere subiranotzarako eskubidea erabili zuenean, eta errepublika izatea erabaki, Frantziaren babespean. Eraginkorki erabili zuten burujabetza...
